Besin İntoleransı Nedir? Sağlık açısından etkileri nelerdir?

28 Mayıs 2016
0
132 kez görüntülendi.

Besin intoleransı, immun sistemi kapsamayan besinlere karşı ters bir etki olarak tanımlanmaktadır. Besin alerjisiyle karıştırılır. Örneğin, vücudumuz için gerekli olduğunu ve yararlarını göreceğiniz bir besin, vücudunuzun tepki oluşturmasına neden olabilir. Genelde hayatı tehdit edici olmayan, ancak birçok uzun süreli hastalığa sebep olan biyolojik reaksiyonlardan oluşur.

Besin intoleransı, günümüzde dünya genelinde yaygın olarak görülen bir durumdur. Genel olarak popülasyonun %15-20’sini etkilediği bildirilmektedir.

Bireylerde ilk olarak gastrointestinal sistem fonksiyonları bozukluğuyla kendini belli eder. Yapılan çalışmalarda hassas bağırsak sendromu olan bireylerin %50-84’ünün gastrointestinal belirtilerinin, besin intoleransı ile ilgili olduğu bildirilmiştir.

Gastrointestinal semptomlara yol açan yaygın besinler, besin grupları ve yüzdeleri

• Tahıl ve ürünleri :
-Buğday ekmeği : %4,8-34,8
• Sebzeler :
-Lahana: %9,6-57,0
-Soğan: %8,9-56,0
-Bezelye/fasulye: %21,4-46,0
• Süt ve ürünleri :
-Süt: %4,4-41,7
• İçecekler:
-Kahve: %26,2-39,0
• Diğer:
-Acı baharatlar: %25,9-45,0
-Kızartmalar: %13,3-44,0

Besin alerjisinin bulguları hemen kendini gösterirken, besin intoleransını anlamak ve bulgularını görmek uzun sürebilir. Besinin/besinlerin tüketiminden birkaç saat içinde görüleceği gibi, görülmeyip ortaya çıkması günler sürebilir.

Besin intoleransı geçici veya kalıcı olabilir.

Geçici besin intoleransına sebep olabilecek durumlar;
• Belirli bir gıdanın aşırı tüketimi.
• Bazı gıda katkılarına vücudumuzun geçici olarak verdiği olumsuz tepkiler.
• Polen sezonu gibi özel dönemlerin vücudumuzda etkileri.
• Soğuk algınlığı, grip veya çeşitli virütik hastalıklar.
• Antibiyotik kullanımına bağlı oluşan Candida gibi çeşitli bağırsak mantarları.
• Kadınlarda ovulasyon sırasında veya adet öncesi zamanlarda geçici besin intoleransı görülmesi daha muhtemeldir. Gebelik öncesi veya sonrası hormonal değişiklikler de geçici besin intoleransına neden olabilir.

Kalıcı Besin İntoleransı

Besin intoleransı, mekanik, toksik, farmakolojik veya tanımlanamayan mekanizmalardan dolayı olabilmektedir. Bir gıdayı sindirmek için gerekli olan bir enzimin vücutta eksikliği veya kronik geçirgen bağırsak sendromu hastalığı, kalıcı besin intoleransının ana sebepleridir.

Toksik Etkiler

REKLAMX

Besinlerde doğal olarak bulunan veya bulaşma yoluyla besinlere geçen toksinlerin etkisiyle oluşabilir. Bazı patates türleri ve barbunya çiğ yenildiği zaman, bu besinlerin içerdiği glukoalkoloidler nedeniyle gastrointestinal semptomlar oluşturabilirler. İstakoz, karides, midye, yumurta akı ve çilek gibi besinler, mast hücrelerinden histamin salınımına neden olarak klinik belirtiler oluştururlar. Ayrıca histamini doğal olarak içeren bazı peynir, şarap ve balık türleri de alerjik reaksiyonlara benzer klinik tablo oluşturabilirler.

Farmakolojik Etkiler

Besinlerde bulunan farmakolojik maddelerin etkisiyle meydana gelebilir. Örneğin; besinlere ve renk ve lezzet veren ya da mikroorganizmaların üremelerini engellemek amacıyla eklenen katkı maddeleri, besin intoleransına yol açabilir. Bu maddelerin başında tartrazin, mono sodyum glutamat (MSG) ve sülfitler gelir.

Enzim Nedir Ve Enzim Eksikliği Nedir?

Enzimler vücutta gıdaların sindirilmesini sağlar. Bunlar sindirim sistemi, karaciğer, böbrekler ve vücudun diğer yapılarında bulunur. Enzim eksikliği olan bir kişide, enzim vücut tarafından yeterli oranda üretilmez. Bu, genellikle, enzim üretmek için gerekli kodun mevcut olmaması ya da herhangi bir şekilde deforme olmasından kaynaklanan genetik bir hastalıktır. Enzim eksikliğinde, hastaların organ fonksiyonlarında problem oluşur ve besin intoleransı ile karşılaşılabilir.

• Aldehitdehidrogenaz eksikliği; alkol intoleransına ( bulantı,kusma,taşikardi)
• Glikoz 6-fosfat dehidrogenaz eksikliği; baklagil intoleransına (hemolitik anemi)
• Laktaz eksikliği; laktoz intoleransına ( malabsorpsiyon,diyare) neden olabilir.