Besin Reklamları Çocukluk Çağı Obezitesini Etkiliyor mu ?

Reklamlar da şişmanlatır mı demeyin çünkü artık tüketici yaşının çocuklara kadar indiği bir gerçek. Çocukların yaşa bağlı olarak bilgiyi algılama, değerlendirme ve etkilenme düzeyleri göz önüne alındığında özellikle gıda reklamları için önemli bir hedef kitle haline gelmişlerdir.

Çocuk ve adolesanlarda obezite prevalansının son 10 yılda artış göstermesi bu durumun yakın gelecekte küresel boyutta büyük sosyoekonomik ve halk sağlığı yükü oluşturacağının önemli bir habercisi. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2010 verilerine göre 43 milyon okul öncesi çocuk fazla kilolu veya obezdir ve 1990 yılı ile kıyaslandığında ise %4,2’lik bir artış görülmektedir. Bu durumun yaygınlaşmasındaki etkenlerden biri de hiç şüphesiz gıda ve içecek sektörü. Artık günlük hayatta çocuklarımız Tv ve internet ortamı ile o kadar iç içe ki bu durum reklamcıların birçok platform aracılığı ile onlara ulaşmasına fırsat tanıyor.

Amerika’da yapılan bir çalışmaya göre düzenli olarak haftada bir kez yayınlanan çocuk kuşağında yapılan reklâmların %46’sını yiyecek reklâmları oluşturuyor. Bu reklamların içeriği analiz edildiğinde ise çoğunlukla çocukların kendi harçlıkları ile alabilecekleri kalorisi yüksek ama besin değeri düşük;şekerleme,bisküvi,çikolata,gazlı içecekler gibi fast food tarzı yiyeceklerden oluştuğu görülmektedir.

Ayrıca animasyonlar, akılda kalan şarkılar,reklam müzikleri gibi dikkat çekici tekniklerin kullanılması ve ürünlerin sürpriz oyuncaklar yada tanınmış çizgi film karakterleriyle daha da çekici hale getirilmesi çocukları satın alma karşısında savunmasız bırakmıştır. Sonuç olarak da çocuğun reklamda bir şey dikkatini çekiyorsa eğer, onu mutlaka bir kere tatmak istiyor.

Özellikle 2-6 yaş arası çocuklar bu tür reklamların ve pazarlama tekniklerinin amacını algılayamazlar ve reklamların alışveriş kararlarında kendilerine yardımcı olduğuna inanırlar. Bu konuda ebeveynlerin bilinçli olması ve çocuk üzerinde gereken otoriteyi kurarak, küçük yaşlardan itibaren doğru ve düzgün beslenme alışkanlığını oturtması oldukça önem taşımaktadır.

Anneler her ne kadar televizyonda yayınlanan gıda reklamlarına karşı olumsuz bir tutum sergilese de, market alışverişi sırasında çocuklarının satın alma isteklerini genellikle yerine getirmektedir. Dolayısıyla tutum ve davranışları birbiriyle örtüşmemektedir.

Anne besin reklamlarını eleştirel bir tutumla çocuğa anlatabilmeli,alışverişlerinde çocuğun talebini direkt reddetmek yerine sağlık için zararlarını anlatmalı ve ona besleyici değeri yüksek farklı seçenekler sunabilmelidir.

Ayrıca çocuklara yönelik reklamlarda yapılacak değişiklikler(yararlı besinleri desteklenip sağlıksız besinlerin gösterilmemesi gibi) onları sağlıklı beslenmeye teşvik edebilmelidir.Reklamlar özellikle küçük yaştaki çocukları etkilemesi nedeniyle aldatıcı ve yanıltıcı olmamalı, tüketime özendirici mesajlar içermemelidir.Şirketler ve pazarlamacılar kaynaklarını ve yaratıcılıklarını sağlıklı beslenme düzeninin benimsenmesi ve sürdürülebilmesi yönünde kullanmalıdır.