Doğal ve Yapay Tatlandırıcılar. Zararları Nelerdir ?

Doğal ve yapay tatlandırıcılar, gıdaya etkileri, faydalı ve zararlı yönleri ve bazı tatlandırıcı maddeleri…

Gıda içinde tatlılık veren maddeler elde edildiği kaynaklara göre doğal ve yapay tatlandırıcı olarak ikiye ayrılmaktadır.

Doğal Tatlandırıcılar:

Karbonhidrat gurubu içinde yer alan maddelerdir. Gıda katkı maddesi açısından önemi büyüktür.Teknolojisine uygun kullanıldığı takdirde herhangi bir zararları yoktur ve kullanılma miktarı aşırı fazla olmadığı sürece olumsuz bir yönü yoktur. Karbonhidratlar hücrelerde hayati faaliyetin gerçekleşmesi için olmazsa olmaz enerji kaynağıdır.

Bazı doğal tatlandırıcı maddeler:

*Fruktoz

*Sakkaroz

*Glukoz

*Sorbit

*Maltoz

*Laztoz

Doğal tatlandırıcıların bir zararı olmadığı için bu konu üzerinde fazla durmamıza gerek yoktur. Yapay tatlandırıcılara geçelim.

Yapay Tatlandırıcılar:

Tatsız veya az tatlı gıdanın tadını yükseltmek için kullanılan katkı maddeleridir.Kalori vermeyen ya da kan şeker düzeyini yükseltmeyen ,fakat şeker tadında olan maddelere yapay tatlandırıcı denmektedir.

Dünya üzerinde artan obozite,diş çürümesi,aşırı şişmanlık ve ayrıca kan şekeri yüksek olan hastalar doğal şeker tüketmeleri sorun olduğu için yapay tatlandırıcılar ortaya çıkmıştır.Yapay tatlandırıcılar şeker tadı verir ancak,kalori açısından şekere göre daha düşük kaloriye sahip ve kan şekeri hastalarda rahatlıkla kullanabilmektedir.Örnek verecek olursak sakkarin,siklamatlar,aspartam bunlardan birkaçıdır. Şeker hastalığı olanlar,hamilelik,şişmanlık diş sorunu olan hastalar kullanmaktadır.

Bazı yapay tatlandırıcılar:

Sakkarin:  1879 yılında keşfedilmiştir.Ağızda acımsı bir tat bırakması nedeniyle kullanımı azdı fakat aspartam ile birlikte kullanılınca bu sorun ortadan kalkmıştır. Fiyatının ucuzluğu,üretim kolaylığı,kalori vermemesi,diş sağlığını olumsuz etkilememesi sebebiyle kullanım alanı geniştir.Alkolsüz içeceklerde,kozmetik ve ilaç sanayisinde kullanılmaktadır.Sakkarozdan 300 kat daha tatlıdır.

Siklamatlar: 1937 yılında keşfedilen bu madde sakkarozdan 30 kat daha tatlıdır.Düşük kalorili yiyecek ve içeceklerde kullanılmaktadır.

Aspartam:  Protein yapısında,düşük kalorili ancak tatlılık gücü yüksek olan bir tatlandırıcıdır.Sakkarozdan 200 kat daha tatlıdır.Gıda bileşenleriyle reaksiyona girmez,diş çürümesine sebep olmamaktadır.En önemli özelliği,kusursuz bir kalitesi vardır.Duyusal açıdan sakkaroza benzemektedir.Tadım sonrası ağızda acı,kimyasal bir tat ve kuruluk hissi bırakmamaktadır.Günümüzde kahvaltılıklarda,sakız,jöle,reçel,meyve aromaları,kakao,içecekler,fırın ürünleri,aromalı sütler,puding,dondurma gibi çok sayıda gıda üzerinde kullanılmaktadır.

Aspartam sağlıklı bir katkı maddesi olarak tanımlanmaktadır.Bu güne kadar parçalanma esnasında aspartamın herhangi bir yan etkisi görülmemiştir.

Dulsin:  Sakkarozun 2 katı kadar tatlıdır.Günümüzde katkı maddesi olarak kullanılması yasaklanmıştır.Kanserejonik etkisi tespit edildiğinden dolayı yasaklanmıştır.

Sonuç olarak…

Ülkemizde de gün geçtikçe kullanımı artan yapay tatlandırıcılar denetim altına alınmalı,insanlık sağlığını tehdit edebilecek unsurlar ortadan kaldırılmalıdır.Ülkemizde kullanımına izin verilen yapay tatlandırıcı sakkarin dir.Kullanılmasına izin verilen yapay tatlandırıcılar,aşırı tüketilmediği zaman,zararlı etkilerinden kaçınmak mümkündür.Herhangi bir zararının ispatlanmasa da  yanında zararlı olmadığı kanısına kesin olarak varmamak gerekir.Sonuç olarak kimyasal yollarla elde edilen bir tatlandırıcıdır.

 Fazla tüketildiğinde ispatlanmasa da kansere etkisi olduğu varsayımlar arasındadır.Ayrıca bazı işletmeler baklava,kek gibi gıdalarda şeker yerine tatlandırıcı kullanarak aşırı tüketime neden olmaktadır.1 kg şeker kullanmak yerine şekerden 300 kat daha tatlı olan tatlandırıcı kullanılarak daha az maliyetle aynı tat sağlanmaktadır fakat bu durumda tatlandırıcı aşırı kullanıldığından dolayı sağlık üzerine olumsuz etkiler yaratabilir.

Sizde bu konuda öğrendiklerinizi insanlarla paylaşarak gıda bilincine yardımcı olabilir.Mutlu ve sağlık günlere…