Hayvansal Gıdalarda Tehlikeler Nelerdir? Zoonoz nedir?

Merhaba sevgili okuyucular, bu yazımda sizi hayvansal kökenli gıdaların oluşturabileceği tehlikeler açısından biraz bilgilendirmek istiyorum.

Peki nedir bu hayvansal kökenli gıdalar?

Aklımızda ilk beliren et, süt gibi gıdaların yanında birde onlardan elde edilen ve belki de en çok tükettiklerimizden sucuk, salam, peynir, yoğurt gibi ürünler gelir.

Hayvansal kökenli gıdalar bitkisel kökenli gıdalardan daha çok risk taşır.Burada ki en önemli etken ise zoonozlardır

Zoonoz nedir?

Zoonoz terimi önceleri sadece hayvanlardan insanlara geçen hastalıları belirlemede kullanılırken, 1959 yılında FAO/WHO ortak uzmanlar grubunca;
“ Doğal olarak omurgalı hayvanlardan insanlara , insanlardan hayvanlara geçen ve her yerde görülebilen hastalılar veya enfeksiyonlar” olarak tanımlanmıştır.
Zoonozların başında  ise tüberküloz, buruselloz, sarmonelloz gibi hastalıklar karşımıza çıkar.
Hastalık etkenlerinden korunmada en önemli etken ısı,ısıl işlemlerdir.Pişirme zoonozların önüne geçmemizde en büyük yardımcımızdır. Özellikle iyi pişirilmemiş ya da az kızartılmış et ürünleri zoonozlar için büyük risk oluşturur. Bunun yanında kızartıldıktan sonra uzun süre bekleyen piliç çevirmeler de bu riski taşır.
Bunların yanında hayvansal kökenli gıdalarda tehlikeli gıda zehirlenmelerine neden olabilecek bazı mikroorganizmalar da bulunabilir. Bunlara örnek verecek olursak koli basilleri,stafilokoklar,salmonnellalar karşımıza çıkar.

Peki ya süt ürünleri?

Süt ve ürünleri patojen mikroorganizmaların veya bakteriyel toksinlerin gelişmesi için son derece uygun bir ortamdır. Böylece süt ve ürünleri yoluyla çeşitli hastalıklar kolayca yayılabilir.

Sütte biraz önce bahsettimiz bu tehlikeli mikroorganizmlarla karşılaşabilmekteyiz.Günümüzde pastörizasyon sisteminin gelişmesi ve pastörize sütlerin kullanımının artmasıyla bunun büyük ölçüde önüne geçmiş olmaktadır.Ancak alınan pastörize sütlerin son kullama tarihine dikkat edilmeli ve mutlaka buna göre kullanılmalıdır.Alınan açık sütlerin ise alındığı yerin mutlaka bilinmesi ve iyice kaynatılarak kullanılması gerekmektedir.
Sütten elde edilen yoğurt en zararsız iken peynir ise bir o kadar risk taşır. Bunun nedeni ise ülkemizde peynir üretiminin büyük bir kısmının çiğ süt kullanarak yapılmasıdır.
Tereyağı kullanımında ise yemeklik ve kahvaltılık tereyağı ayrımının mutlaka bilinmesi gerekir. Burada dikkat etmemiz gereken nokta yemeklik tereyağlarının pastörize edilmemiş sütten yapılması bu nedenle mutlaka bir ısıl işlem görmesi gerektiği ve kahvaltılarda kullanılmaması gerektiğidir.

Bunların yanında tüketici çiftlikten sofraya kadar her aşamasında veteriner hekim kontrolünden geçmemiş olan hayvansal gıdaları ve damgasız etleri kesin olarak tüketmemeli, kaynağı belli olmayan sütleri veya sadece ucuzluğu nedeniyle bazı hayvansal ürünleri almamalıdır. Güvenilir olmayan ve kaynağı belirsiz hayvansal ürünleri tüketmektense, sağlık problemi oluşturmayacak, kaynağı belli ve temin edilmesi hem kolay hem de daha ucuz olan diğer gıdaların tüketilmesi daha çok akılcı olmaktadır.

Genel olarak iyi pişirme, iyi kızartma,soğuk muhafaza etme, son kullanma tarihlerine dikkat etmek zoonozların önüne geçmemizde büyük yardımcımız olacaktır.