Hormonlu Meyve Sebze Nasıl Anlaşılır ?

Arkadaşlar her yerde hormonlu meyve sebze konusunu duyuyoruz. Fakat bu konuya fazla dikkat etmiyoruz. Hormon nedir beraber ayrıntılarıyla inceleyelim.

Hormon nedir ?

Normalde bitkilerin bünyesinde 5 ana grupta (Oxinler, Sitokininler, Gibberellinler ,Etilen ve ABA) hormon bulunmaktadır. Bu hormonlar bitkinin bünyesinde üretilir ve büyüme, gelişmeyi etkiler, dengeler. Fakat bilim adamları bu hormonların yapısını ve neye yaradığını incelemişler ve bu hormonlara benzer yapıda sentetik kimyasal maddeler üretip bitkilerde denemişlerdir. Bu deneylerin sonucunda farklı yapıda birçok çeşit sentetik hormon üretime sokulmuştur.

İşte tüm bu sentetik hormonlar günümüzde bitkisel üretimin temel bir parçası haline gelerek kimyasal müdahaleli üretimi standart haline getirmiştir.

Hormonlar ne için kullanılır ?

Bitkilerde sentetik hormonların kullanımı sera üretiminin yaygınlaşması ile başlamıştır.

Seralar ile bitkilerin doğal yaşam ortamlarına benzer ortamlar yaratılarak her mevsim ve iklimsel şartta istenilen meyve / sebze kolayca üretilebiliyor. Bunun yanında sürekli aynı kapalı ortam ve toprakta üretilen bitkiler toprağın kimyasal dengesini de bozduğu için hormonlar ve toprak destekleyici kimyasallar ile bu bozukluk giderilmeye çalışılıyor. Hâli ile tüm bu kimyasalları da yiyeceklerle bünyemize alıyoruz. Zararlı yada zararsız ayrı bir tartışma konusu.

Hormon kullanımına örnek olarak domatesi ele alalım. Normal domates mayıs haziran aylarında fide olarak bahçeye dikilir ve ağustos ayına doğru ürün vermeye başlar. Eylülün sonlarında ise tamamen kurur ve ertesi seneye kadar ürün alamazsınız. Fakat seralarda yılın her günü domates üretimi yapıldığı için kısa sürede en verimli ve aynı kalitede ürün alabilmek için bu kimyasallara ihtiyaç duyulmaktadır. Genetiğiyle oynanmış hazır fideler ise mahsulün çeşitli taşıma ve depolama koşullarına ayak uydurmasını sağlamak için dikilmektedir. Uzun süre depoda bozulmadan bekleyebilen, darbelere dayanıklı, ezilmeyen kırılmayan, hemen bozulmayan, sıcağa ve soğuğa dayanıklı mahsul elde etmek için başvurulan ilk kaynak diyebiliriz.

Pazarda hormon tehlikesi var mı ?

Ülkemizde üretilen meyve ve sebzelerin büyük bir çoğunluğu genellikle Avrupa ülkelerine ve Rusya’ya satılmaktadır. Bu ülkeler de haliyle en iyi ürünü ithal etmeyi istemekte ve ithal mallarda çeşitli kriterler aramaktadır. Bu kriterlere uymayan ürünler ise gümrükten geri dönüp iç piyasaya sunulmaktadır. Bu nedenle hem pazarda hem marketlerde hormonlu ve yurt dışından geri dönen ürünlerle karşılaşmamız büyük ihtimal.

Hormonlu meyve sebzeyi anlamanın yolları

Hormonlu ürünü anlama yollarını birkaç madde altında inceleyebiliriz:

Ürünün şekli ve boyutu :

Seraların üretim işleyişine göre tüm mamuller aynı şekilde ve boyutta olurlar. Aynı zamanda toplanan mahsul büyüklüğüne göre gruplanarak satışa sunulur. Birbiriyle aynı boyutta, kusursuz şekillerde domates veya şeftali gördüğünüzde bu ürünün serada üretildiğini gösterir fakat hormonlu olduğunu anlamak için yeterli bir sebep değildir.

Fakat tüm bunların yanında olması gerekenden oldukça büyük yapıda olan sebzeler; bir anormallik olduğunun da göstergesidir.

Rengi ,tadı ve sertliği :

Hormonlar tam olgunlaşmamış meyvelerin dış kabuk renklerini istenilen ölçüye getirmek için sıklıkla kullanılır. Henüz hasat zamanı gelmemiş, tam olgunlaşmamış ürüne dışarıdan baktığınızda kıpkırmızı, olgunlaşmış ve lezzetli görürsünüz. O yüzden bu tarz meyve sebzeleri elinize alıp tadına bakmadan hormonlu olup olmadığını anlayamazsınız.

** Kıpkırmızı, olgunlaşmış bir şeftali normalde yumuşak ve sulu olur. Fakat elinize aldığınızda sertse bu ürünü almamak gerekir.  Aynı zamanda bu şeftaliyi yediğinizde tadının saman gibi olduğunu da göreceksiniz.

Kabuğu :

Gelişim hormonu uygulanmış sebzeler kısa sürede olması gerekenden kat kat daha fazla büyürler. Bu yüzden uca doğru bir tarafa eğilir, bazen de kabukları hafifçe buruşuk olur. Tüm bunların sebebi bitkinin aşırı hızlı büyümesine karşı kabuğun mukavemet gösterememesindendir.

İkinci olarak; aşırı kalın kabuklu – halk deyimiyle gığış gığış – meyve ve sebzeler de hormon kullanımının göstergesi olabilir. Aynı zamanda kabukta görülen sarı lekeler, ufak beyaz noktacıklar hem zehir kalıntısının hem de hormon kullanımının belirtisi olabilir ( bu noktalarda kesin konuşamıyoruz fakat büyük ihtimalle işlem görmüştür diyebiliriz ).

Sonuç

Sonuç olarak olması gerekenden büyük, sert, kabuğu buruşuk ve kabuğunda lekeler ve noktacıklar olan ürünleri almamalıyız. Unutmamak gerekir ki hormonlu ve hileli meyve sebzeler biz satın aldığımız müddetçe üretilecek olup verdiğimiz her bir lira da bu sektöre ekonomik katkı sağlayacaktır.

O yüzden tüm taze meyve sebze ihtiyaçlarımızı sadece mevsiminde karşılamalı, olabildiğince köy ürünlerine yönelmeli, mümkünse ufak bahçemizde hatta balkonumuzda üretimini kendimiz yapmalıyız. Geleceğimizin mirasçısı olan çocuklarımızı da bu zehirli beslenme biçiminden uzak tutmalıyız.