Konserve ton balığı sağlığa zararlı mıdır ?

Ton balığı kaliteli protein açısından mükemmel bir kaynaktır. Bu nedenle, sağlıklı olmayı tercih eden insanlar tarafından özellikle tercih edilmektedir. Ton balığı tükettiğinizde vücudunuza selenyum, magnezyum, potasyum ve B vitamini kompleksi gibi değerli vitamin ve mineralleri temin edersiniz. Ton balığı yüksek besin değerleri nedeniyle birçok açıdan sağlığa faydalarını sunmaktadır.

Tüm ton balığı türleri besin içeriği olarak, yağ asitleri haricinde aynı miktarda besin değerleri içerir. Konserve ton balığı, omega-3 esansiyel (vücuda dışardan alınması zorunlu olan) yağ asitlerinin mükemmel kaynağıdır. Ancak, omega-3 yağ asitlerinin miktarı balığın yağ veya su içinde konserve edilmesine bağlı olarak, büyük değişiklik gösterir. Yağda konserve edilen ton balığının kalori miktarı, suda konserve edilenlere göre daha yüksektir.

Bir porsiyon ton balığı yağını çıkarttıktan sonra bile, bir kutu içinde yaklaşık 330 kalori içerir. Bunlar vücut için zararlı olan doymuş yağları da yüksek miktarda içerir. Öte yandan, suda konserve edilmiş bir porsiyon ton balığı, kutu başına 90 kalori içerir. Bu miktarın çoğu vücudun düzgün işleyişine yardımcı olan proteinlerdir.

Tüketilen gıdalardaki yağların, doymamış yağlarca zengin olması çok önemlidir. Çünkü omega-3 serisi yağ asitlerinin vücutta, biyokimyasal ve fizyolojik aktivitelerde önemli görevler üstlendiği artık kesin olarak bilinmektedir. Yağ asitleri, insan vücudunda göz, beyin, testis ve plasentada toplanır. Gözlerin uygun şekilde çalışmasına ve beyinin fonksiyonlarını eksiksiz olarak yerine getirmesine yardımcı olur.

Kandaki yağ konsantrasyonunu düzenler. Balık ve diğer deniz ürünlerinde bulunan iki baskın omega-3 yağ asidi EPA ve DHA’nın tedavi edici özelliği ile ilgili iddialar araştırılmaktadır. ω-3 yağ asitlerinin faydalı olduğu ilk olarak Eskimolar üzerinde yapılan araştırmalar sonucu bulunmuştur. Yapılan çalışmalarda Greenland Eskimolarının tükettikleri yağlı balıklardan dolayı kalp krizi riskinin çok düşük olduğu gözlenmiş, bunun üzerine EPA ve DHA’nın faydaları üzerine yapılan çalışmalara ağırlık verilmiştir. Sonuçta bu yağ asitlerinin ; kalp krizi, kalp damar hastalıkları, depresyon, migren türü baş ağrıları, eklem romatizmaları, şeker hastalığı, yüksek kolesterol ve tansiyon, bazı alerji türleri ile kanser gibi bir çok hastalıktan korunmada önemli etkisi olduğu tespit edilmiştir.

Ton balığının sağlığa faydaları:

Kanserle mücadele eder: 

Ton balığı selenyum gibi çeşitli bileşenleri barındırdığı için bir antioksidan olarak çalışmakta ve bazı kanser türlerinin önlenmesinde etki edebilmektedir. Selenyum güçlü bir antioksidandır ve sağlıklı hücrelerin mutasyona uğrayıp kanser hücrelerine dönüşmemesi için çalışmaktadır. Yapılan çalışmalara göre, böbrek kanseri ve meme kanseri gibi kanser türlerinin oluşumunun azalmasında ton balığının etkisi görülmektedir.

Yüksek kan basıncına iyi gelir:

Ton balığı omega-3 yağ asitleri içerdiği için yüksek tansiyonun önlenmesine yardımcı olabilmektedir. Yapılan çalışmalara göre, omega-3 yağ asitleri içeren ton balığı gibi gıdalar sağlıklı kan basıncını korumak için faydalı olabilmektedir.

Kolesterole iyi gelir:

Haftada sadece iki porsiyon ton balığı yemek, trigliserid düzeylerini düşürebilmektedir. Trigliserid kandaki yağ miktarını göstermektedir. Eğer yüksek düzeyde ise bu durum LDL olarak bilinen kötü kolesterole neden olabilmektedir. Düşük seviyelerde ise HDL olarak bilinen iyi kolesterol seviyeleri daha fazladır.

Bağışıklık sistemini güçlendirir:

Ton balığı antioksidan olarak kabul edilen C vitamini, çinko ve manganezi iyi miktarda içermektedir. Antioksidanlar, serbest radikalleri hasarına karşı vücudu korumakta kanser ve kronik hastalıklara karşı mücadele etmektedir. Ton balığının bağışıklık sistemini artırması içerdiği selenyuma bağlıdır. Nadir bulunan bu minerali fazlasıyla vücuda temin etmektedir. Bu nedenle, ton balığı hem güçlü bir antioksidan hem de bağışıklık sistemi uyarıcısı olarak çalışmaktadır.

Böbrek sağlığını destekler:

Ton balığında bulunan potasyum ve sodyum vücuttaki sıvı dengesinin korunması için oldukça iyidir. Vücutta bulunan tuzlar ve potasyum arasındaki dengenin korunmasını sağlar ve böbreklerin düzgün çalışmasını destekler. Böylece, ciddi böbrek sağlığı sorunlarının yaşanma riskini azaltır ve organların üzerindeki aşırı stresi ortadan kaldırır.

Diyabete iyi gelir:

Genelde tip 2 diyabet hastalığından muzdarip olan insanların diyetleri ton balığını içermektedir. Obezite riskini azaltmanın yanı sıra, ton balığında bulunan mevcut omega 3 yağ asitleri aynı zamanda insüline tepki vermek için vücudun yeteneğini geliştirmeye yardımcı olmaktadır.

Ton balığının zararları

Ton balığı gibi balık türlerinin çoğu tüketildiğinde vücuda cıvanın alınması kaçınılmazdır. Sudaki bakteri türlerinin bir reaksiyonu olarak ton balığı vücudu suda yaşadığı süre boyunca cıvayı emmektedir. İnsan vücudu ise cıvayı hemen vücuttan atmak zorundadır. Fazla cıva sinir sistemini etkileyerek hasara uğratabilir. Ayrıca çocukların zihinsel gelişimini engelleyebilir. Eğer vücutta cıva birikirse, geri dönüşü olmayan yan etkiler gözlemlenebilmektedir. Ton balığı ve benzeri balıkların tüketimini durdurmak cıva alımına engel olmak için bir seçenek olabilmektedir.

Bazı duyuların kaybı: 

Cıva uzun bir süre boyunca kanda birikebilir. Sürekli olarak cıva açısından zengin olan ton balığı tüketildiğinde ise, yüksek cıva nedeniyle zamanla görme ve işitme kaybı yaşanabilmektedir. Aşırı cıva birikimi durumunda ise tamamen körlük ve sağırlık oluşabilmektedir.

Nörolojik sorunlar: 

Düzenli olarak, ton balığı tüketimi durumunda cıva seviyesi yükselmektedir. Bu durumda bazı nörolojik anormallikler gözlemlenebilmektedir.

Büyüme sorunları:

Gebelik, bebeklik veya çocukluk dönemi gibi hızlı büyüme dönemlerinde cıva büyük bir endişe kaynağıdır. Cıva hücre büyümesini durma noktasına getirerek hücresel bölünmeyi devre dışı bırakmaktadır. Bu durumda, fetüs ve çocuğun beyin gelişiminde sorunlar ortaya çıkabilmektedir.

Öneri olarak: 

Genellikle, konserve ton balıkları daha fazla cıva içermektedir. ABD Çevre Koruma Ajansı ton balığı tüketimini en fazla haftada bir kez olarak ayarlamanın daha doğru olacağını söylemektedir. Taze yakalanmış ton balığının cıva seviyesi yetiştirildiği yere (çiftlik ya da vahşi doğa) göre değişmektedir. Fakat yine de, özellikle doğurganlık çağlarında ve hamilelik döneminde ton balığından uzak durmanın daha doğru olduğu vurgulanmaktadır.