Moda Besinlerden Kinoa

 Sosyal medyanın hayatımıza girmesiyle her moda akımından kolaylıkla haberdar olabilir durumdayız. Moda kavramına genellikle giyimde aşina olsak da elbette gıdanın da modası olur. Teknolojiyle birlikte beslenme alışkanlıklarımız da değişiyor. Diyetisyenler ise her koşulda düzenli ve dengeli beslenme alışkanlığı edinip karbonhidrat, yağ, protein, vitamin ve minerallerden vücudumuzun yeterli şekilde faydalanmasını tavsiye ediyor. Bu gruplar içerisinde de çeşitlilikten yana olduğumuzu belirttikten sonra chia, kara buğday, hindistan cevizi yağı gibi son yılların moda yiyeceklerinden kinoa hakkında konuşabiliriz.

Kinoa süper besin midir?

Yeni çağın mucize besini olarak duyurulan Kinoa binlerce yıldır tüketilmesine rağmen sadece birkaç yıldır süper besin olarak adlandırılıyor. Ben kendisiyle 2013 yılında Amerika’da tanışmamla beslenme listeme dahil ettim,  işte tam da o yıl Birleşmiş Milletler tarafından Uluslararası Kinoa Yılı olarak ilan edildi. Genel Sekreter Ban Ki-moon kinoanın yoksullukla mücadele ve gıda güvenliğinin sağlanması alanalarında önemli rol oynayabileceğini söylemiş olsa da kinoanın özelliklerini sizlerle paylaşarak yorumu sizlere bırakmak istiyorum.

Yüksek miktarda protein, lif  ve temel aminoasitlerin (protein yapıtaşı) tamamını içeren bu gıda halk arasında tahıl gibi değerlendirilse de içerdiği lösin ve izolisin gibi aminoaitler ayrıca yağ asitleri açısından iyi bir kaynak olması gibi özellikleriyle tahıllara göre üstünlük gösteren  bir bitki olup tahıllar gibi uzun pişirme süresine de sahip değildir. Pişirilmesi çok kolay, 12-15 dakika gibi kısa sürede gerçekleşir  ve salatalar başta olmak üzere pek çok farklı şekilde tüketilebilir, hatta un haline getirilerek ekmek vb. yapımında da kullanılabilir. Kinoa gluten içermediği için gluten intoleransı (çölyak hastalığı) olanların protein ve karbonhidrat ihtiyaçlarını da güvenle karşılıyor. Ayrıca içerdiği aminoasitlerle vejetaryen veya vegan beslenmenin de gözbebeklerinden.

Sağlık açısından faydası nedir ?

Kinoanın sağlık açısından birçok iddiası var. Yapılan birçok çalışma kinoanın LDL kolestrolü düşürücü etkisi olduğunu göstermiş. Kinoanın oleik asit, omega-3 yağ asitleri ve alfalinoleik asit içeriği ile kalp sağlığı için tekli doymamış yağ asitlerini sağladığı yapılan bir çalışmayla belirlenmiş. Ayrıca aynı çalışmada kinoanın yapısında bulunan yağ asitlerinin buharda ve suda pişirmeye –pişirme süresinin oldukça kısa olmasından da dolayı- dirençli olduğu da belirtilmiş. Başka bir çalışmada ise bir bardak kinoanın günlük lif ihtiyacımızın %21’ini karşıladığı ayrıca kinoanın tahıllara göre daha sindirilebilir olduğu belirtilmiş. Araştırmaya katılanlar kinoa yedikten sonra buğday ve pirince göre daha fazla tokluk hissi duyduklarını da belirtmişler.

Bu kadar iyi özelliğinin yanında elbette kinoanın da riskleri var. EPA (United States Environmental Protection Agency) tarafından belirtilen bir rapora göre Kinoa bitkiyi mantar, bakteri ve virüslerden koruyan saponin adında acı ve sabunsu tada sahip bir kimyasal bileşikle kaplıdır. Saponinlerin karın ve ince bağırsakta rahatsızlığa neden olabildiği de belirtilmiş. Bu nedenlerle de  kinoanın pişirilmeden önce soğuk suda bolca yıkanması gerekiyor.

Kinoa Türkiye’de üretiliyor mu?

​Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) 2013 yılını “Dünya Kinoa Yılı” ilan etmesiyle popülerliği ve tüketimi artan kinoa bitkisi, 2-3 yıldır Türkiye’de de Ağrı, Elazığ, Bilecik gibi bazı illerimizde üretilmeye başlandı.  Kinoa’nın gübre ve su probleminin olmaması üretim için gerekli olan beslenme ve diğer masrafları, damla sulama sistemi gibi ekstra masrafları azaltıyor. Bu bitkinin üretim açısından en önemli artısı ise her türlü toprağa uyum sağlaması, ayrıca makineli tarıma da son derece uygun. Dünyadaki olası bir tahıl sıkıntısında gübre ve su problemi olmayan ve her türlü toprağa uyum sağlayabilen kinoa alternatif ürün olarak düşünülmektedir bu nedenle yerli üretimine başlanmış olması sevindirici bir gelişme.

Size önerim yeni duyduğunuz her gıda maddesini artıları ve eksileriyle değerlendirdikten sonra beslenme listenize eklemeniz. Kinoayla da henüz tanışmadıysanız bu besine bir şans vermenizi tavsiye ederim.