Yetersiz Beslenme ve Anemi – Kansızlık

Yetersiz Beslenme ve Anemi – Kansızlık

Basit gibi görünse de Türkiye de özellikle demir eksikliğine bağlı anemi giderek artmakta ve yaşantımızı birçok yönden oldukça olumsuz etkilemektedir.Bu nedenle sizlerle beslenme ve anemi ilişkisini paylaşmak istedim.

Kansızlık olarak da bilinen anemi, kandaki alyuvar sayısı yada hemoglobin düzeyinin yaş ve cinsiyete göre normal değerin altına düşmesidir. bu değer  erişkin erkeklerde 13 g/dL kadınlarda ise  12 g/dL nin altına düşmesi olarak kabul edilir. hemeglobin akciğerlerden dokulara oksijen taşımakla görevli, yapısında demir bulunduran ve kana kırmızı rengini veren bir maddedir. Anemin  dünyada kadınlarda görülme sıklığı yüzde 30-40, erkeklerde yaklaşık yüzde 20′ dir

Aneminin Başlıca Belirtileri ;

Normalden daha çabuk ve sık hastalanma , iştahsızlık,normalden daha fazla üşüme, göz kapaklarının iç kısımlarında ve avuçta renk solukluğu kolay yorulma eğilimi, uykuya yatkınlık, düşük kan hacmi, Yara iyileşmesinde gecikme olarak sıralanabilir.

Aneminin; Demir eksikliği anemisi, Megaloblastik anemi, Hemolitik anemi, Orak hücreli anemi, Talasemi, Aplastik anemi , Süreğen hastalık anemisi, Fizyolojik anemi gibi türleri bulunmakla beraber en sık rastlanan türleri demir eksikliğine bağlı anemi, folik asit eksikliğine bağlı anemi ve vitamin B-12 eksikliğine bağlı anemidir.

   B-12 vitamin eksikliği daha çok vejetaryen ( çeşitli nedenlerle et, balık,kümes hayvanları tüketmemeye denir. ) ve diyet  yapan kişilerde kendini gösterir sebzeleri çok pişirmek veya az sebze tüketmek B-12 vitamininin yeterli miktarda alınamamasına neden olabilirken  folik asit eksikliği ise daha çok  yeşil yapraklı bitkilerden fakirce beslenenlerde görülür.

Yine de demir eksikliğine bağlı anemi türü diğer anemi türlerine göre daha sık görülmektedir.

Demir eksikliğinin başlıca nedenleri arasında ;

yetersiz ve hazır gıdalarla beslenme, ağır adet kanamaları , gebelik ve emzirme döneminde artan demir ihtiyacı, sık kan verme, demir emilimi bozukluğu, Kronikleşmiş bağırsak hastalıkları, mide ameliyatları, sindirim bozuklukları,kullanılan çeşitli ilaçlar ve kafein içeren içeceklerin fazla tüketimi   olduğu bilinmektedir

Demir mineralinin eksikliği kemik iliğinde hemoglobin üretimini azaltarak kandaki oksijen seviyesini de düşürür kandaki demir oranı azaldıkça ; unutkanlık uykusuzluk halsizlik saçlarda ve tırnaklarda kırılma ve matlık,ağızda ve dilde yara oluşumları  gibi şikayetler ortaya çıkmaya başlar.Bunların yanı sıra immun sistemi zayıflar ve bağışıklık azalarak hastalık direnci oldukça azalır.

 Demir eksikliği anemisinde ;

karaciğer başta olmak üzere, kırmızı et, tavuk, balık, yumurta sarısı, mercimek, nohut  gibi kurubaklagiller soya fasülyesi, sert kabuklu meyveler (fındık, ceviz, badem, fıstık) kuru meyveler (kuru erik ) ve üzüm pekmez, yeşil sebzeler  (ıspanak karalahana), fındık, fıstık, susam, tahin gibi besinler .  tüketilmelidir. bununla birlikte   Demir içeren besinleri C vitamini içeren  taze meyve ve sebzelerle tüketmek demirin emilimini artırımaktadır. bu nedenle örneğin bir et yemeği bol limonlu salata veya portakal suyu eşliğinde tüketmekte fayda vardır.

kansızlığı önlemek için yapılabilecekleri sıralayacak olursak

-Yoğurt ıspanağın demir emilimini azaltacağı için yoğurttan ziyade yumurta ile pişirip tüketilebilir.

-süt, yoğurt ve ayran gibi kalsiyum içeren gıdaları yemeklerin yanına değil de ara öğünlerde tüketilebilir.

– Ara öğünlerde kuru meyvelerden kayısı, dut ve kuru üzüm tüketilerek vücudun günlük demir alımı karşılanabilir
– Kahvaltılarda 1- 2 tatlı kaşığı kadar pekmez ( özellikle keçiboynuzu pekmezi )günlük demir ihtiyacının çoğunu karşılamakta olup tüketilmesi önerilir.

-çay ve kahve gibi demir emilimini etkileyen içecekler öğün aralarında tüketilebilir veya tüketimi azaltılabilir.

-beslenme programı uygulanabilir.

– bazı demir ve vitaminlerin emilimini etkileyen ilaçların muadilleri tercih edilebilir,