Gıda Kaynaklı Hastalıklar Nelerdir Bilmemiz Gerekenler
Merhaba değerli okuyucularım bugünkü yazımda sizlere gıda kaynaklı hastalıkların buluşmasını sağlayan fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkenlerden biyolojik etkenleri anlatacağım.
Dünyadaki hastalıkların önemli bir yükünü gıda kaynaklı hastalıklar oluşturmaktadır. Peki gıda kaynaklı hastalık nedir sorusuna verilecek en yalın cevap; gıda aracılığıyla yayılan hastalık ve zehirlenmelere gıda kaynaklı hastalıklar diyebiliriz.
Günlük yaşamımızda çevremizde doğal olarak binlerce çeşit bakteri bulunmaktadır. Her bakteri çeşidi insanlarda hastalığa yol açmaz. örneğin peynir ve yoğurt yapımında kullanılan bakteriler insan sağlığını teşkil etmeyen bakterilerdir.
Hastalık oluşturan bakterilere patojen adı verilir ve patojen bakteriler gıdaya bulaştığında gıda kaynaklı hastalıklara yol açabilirler.
Her yıl milyonlarca gıda kaynaklı hastalık vakası yaşanmaktadır. Oysaki bu vakarın yaşanmasına bizler sebep olmaktayız. Aslında çok fazla sorun teşkil etmediği gözlense de bazı hastalıklar ölüme sebebiyet olabilirler.
BEN YEDİM BİRŞEY OLMADI, SENDE YİYEBİLİRSİN.
Halk arasında bu şekilde duyduğumuz olmuştur. Böyle birşey yok tabikide. Bazı kişiler bir kaç zararlı bakterilerin bulaşması ile hasta olabilirken, bazı kişilerde binlercesi bulaştıktan sonra bile hasta olmayabilirler.
Bakteriler Gıdaya Nasıl Bulaşır ?
X
Üretimden tüketime kadar fiziksel, kimyasal ve biyolojik olarak gıdamıza bu patojenler bulaşabilir. Bizim görevimiz bundan sonraki aşaması nasıl bu hastalıklardan korunuruz.
Şimdi bu bulaşıcı hastalıkları tanıyalım ve daha sonra nasıl önlem alırız onu bir inceleyelim.
| Organizma | Hastalık | Yuttuktan sonra Başlangıç Zamanı | Belirtiler ve Bulgular | Süre | Gıda Kaynakları |
|---|---|---|---|---|---|
| Bacillus cereus | B. cereus gıda zehirlenmesi | 10-16 saat | Karın krampları, ishal, mide bulantısı | 24-48 saat | Etler, yemekler, et suyu içeren besinler, vanilya sosu |
| Campylobacter jejuni | Campylobacteriosis | 2-5 gün | İshal, kramp, ateş, kusma ve;ishal kanlı olabilir | 2-10 gün | Ham ve pişmiş kümes hayvanları, pastörize edilmemiş süt, kirli su |
| Clostridium botulinum |
Botülizm | 12-72 saat | Kusma, ishal, bulanık görme, çift görme, yutma güçlüğü, kas zayıflığı. Solunum yetmezliği ve ölüme neden olabilir | Değişken | Yanlış konserve gıdalar, özellikle ev sebzesi konserveleri, fermente balık, alüminyum folyo fırınlanmış patates |
| Clostridium perfringens |
Perfringens gıda zehirlenmesi |
8-16 saat | Yoğun karın krampları, ishal | Genellikle 24 saat |
Etler, kümes hayvanları, et suyu, kurutulmuş veya önceden pişirilmiş gıdalar, zaman ve / veya sıcaklık istismarına uğramış gıdalar |
| Cryptosporidium | Bağırsak cryptosporidiosis |
2-10 gün | İshal (genellikle sulu), mide krampları, mide üzgün, hafif ateş | Remitting ve aylar hafta boyunca nükseden olabilir | pişmiş ve pişmemiş gıdaların, enfekte gıdalar ile kontaminasyonundan sonra ısıtılmaması , kirlenmiş içme suyu |
| Cyclospora Cayetanensis |
Cyclosporiasis | 1-14 gün, genellikle en az 1 hafta | İshal (genellikle sulu), iştahsızlık, kilo kaybı önemli, mide krampları, bulantı, kusma, yorgunluk | Remitting ve aylar hafta boyunca nükseden olabilir | Taze ürünlerin çeşitli tipleri (ithal çilek, marul, fesleğen) |
| E. coli (E. coli), toksinin üretilmesi |
E. coli enfeksiyonu (ortak nedeni “turist ishali”) |
1-3 gün | Sulu ishal, karın krampları, kusma, bazı | 3-7 veya daha fazla gün | Su yada Gıdanın insan dışkısı ile kirlenmesi. |
| E. coli O157: H7 | Hemorajik kolit veya E. coli O157: H7 enfeksiyonu |
1-8 gün | Şiddetli (genellikle kanlı) ishal, karın ağrısı ve kusma. Genellikle, çok az veya hiç ateş görülmez. Böbrek yetmezliğine yol açabilir. | 5-10 gün | Az pişmiş sığır (özellikle hamburger), pastörize edilmemiş süt ve meyve suyu, çiğ meyve ve sebzeler (örneğin lahana), ve kirli su |
| Hepatit a | Hepatit | Ortalama 28 gün (15-50 gün) | İshal, koyu renkli idrar, sarılık ve grip benzeri belirtiler, yani ateş, baş ağrısı, mide bulantısı ve karın ağrısı | Değişken, 2 hafta-3 ay | Çiğ üretim, kirlenmiş içme suyu, pişmiş ve pişmemiş gıdaların, enfekte gıdalar ile kontaminasyonundan sonra ısıtılmaması;Kirlenmiş sularından kabuklu deniz ürünleri |
| Listeria monocytogenes |
Listeriosis | Gastro-intestinal semptomlar için 9-48 saat, invaziv hastalık için 2-6 hafta | Ateş, kas ağrıları, bulantı veya ishal. Hamile kadınlar hafif grip benzeri hastalık olabilir ve enfeksiyon erken doğum ya da ölü doğuma yol açabilir. Yaşlı veya bağışıklığı baskılanmış hastalarda bakteriyemi veya menenjit gelişebilir. | Değişken | Pastörize edilmemiş süt, pastörize edilmemiş süt ile yapılmış yumuşak peynirler, hazır yemekler |
| Noroviruses | ishal | 12-48 saat | Bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal, ateş, baş ağrısı. İshal çocuklarda daha sık kusma, erişkinlerde daha yaygındır. | 12-60 saat | Çiğ üretim, kirlenmiş içme suyu, pişmiş ve pişmemiş gıdaların, enfekte gıdalar ile kontaminasyonundan sonra ısıtılmaması;Kirlenmiş sulardaki kabuklu deniz ürünleri |
| Salmonella | Salmonelloz | 6-48 saat | İshal, ateş, karın krampları, kusma | 4-7 gün | Yumurta, tavuk, et, süt ya da unpateurized meyve suyu, peynir, kontamine çiğ sebze ve meyveler |
| Shigella | Şigella veya Basiller dizante | 4-7 gün | Karın krampları, ateş ve ishal. | 24-48 saat | Çiğ üretim, kirlenmiş içme suyu, pişmiş ve pişmemiş gıdaların, enfekte gıdalar ile kontaminasyonundan sonra ısıtılmaması. |
| Staphylococcus aureus | Staphylococcal gıda zehirlenmesi | 1-6 saat | Şiddetli bulantı ve kusma, ani karın krampları. İshal ve ateş mevcut olabilir. | 24-48 saat | buzdolabına koyulmamış veya buzdolabına yanlış koyulmuş etler, patates ve yumurta salata, krem hamur işleri |
| Vibrio parahaemolyticus |
V. parahaemolyticu | 4-96 saat | Sulu (bazen kanlı) ishal, karın krampları, bulantı, kusma, ateş | 2-5 gün | kabuklu deniz ürünleri gibi az pişmiş ya da çiğ deniz ürünleri |
| Vibrio vulnificus | V. vulnificusenfeksiyonu | 1-7 gün | Kusma, ishal, karın ağrısı, kanla bulaşan enfeksiyon. Ateş, cilt içinde kanama, cerrahi olarak çıkarılması gerektiren ülser.Karaciğer hastalığı veya bağışıklık sistemi zayıf olan kişilere ölümcül olabilir. | 2-8 gün | Bu tür kabuklu deniz ürünleri (özellikle istiridye) gibi, az pişmiş veya çiğ deniz ürünleri |
GÜVENLİ BESLENME
Bu hastalıkların bir çoğunu bizler oluşturuyoruz. Bu hastalıkların birçoğunun önüne geçmemiz için WHO (Dünya Sağlık Örgütü) 44 dilde Güvenli beslenmenin 5 anahtarını taraf ülkelerine sunmuştur. Güvenli beslenmenin 5 anahtarı şu şekildedir.
Temizliğe Önem Verin
*Yemek yapmaya başlamadan önce de, yemek hazırlanırken de ellerinizi sık sık yıkayın.
*Tuvaletten çıktıktan sonra ellerinizi mutlaka yıkayın.
*Yemek hazırlanırken kullandığınız aletleri ve tezgahları temizleyerek mikroplardan arındırın.
*Mutfağınızı ve yiyeceklerinizi zararlı böcek, haşere ve diğer hayvalardan koruyun.
Pişmiş ve Çiğ Gıdaları Ayrı Tutun
*Et,tavuk,balık gibi çiğ yiyecekleri diğer gıdalarla temas ettirmeyin.
*Bıçaklar,doğrama tahtaları gibi mutfak aletlerini çiğ yiyeceklerde kullandıysanız,başka yiyeceklerde kullanmayın.
*Yenmeye hazır gıdaların çiğ gıdalarla temasını engellemek için kapalı uygun kaplarda saklayınız.
İyice Pişirin
*Özelikle et, tavuk,yumurta,balık gibi gıdaları iyice pişirin.
*Çorba ve sulu yemekleri tamamen piştiğinden emin olana kadar kaynatın.
*Pişmiş yemekleri tekrar ısıtırken tamamen ısındığından emin olun.
Yiyeceklerinizi Doğru Isıda Saklayın
*Pişmiş gıdaları oda ısısında 2 saatten fazla bırakmayın.
*Tüm pişmiş ve bozulabilecek gıdaları buzdolabında saklayınız.
*Pişmiş gıdalar tabağa koyana dek sıcak olmalıdır.
*Yiyecekleri buzdolabında bile olsa saklamayın mümkün olan en kısa sürede tüketmeye çalışalım.
*Donmuş gıdaları oda ısısında çözmeyiniz,buzdolabının alt kısmında çözebiliriz.
Temiz Su Temiz Malzeme Kullanın
*Temiz su kullanın,
*Ezik çürük olmayan taze gıdaları seçelim.
*Pastörize süt gibi mikrop uzakaştırmak için gerekli işlemlerden geçen gıdaları tercih edelim.
*Çiğ yenilecek meyve ve sebzeleri iyice yıkayalım.
*Son kullanma tarihi geçmiş gıdaları tüketmeyelim.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK DİĞER KONULAR
ZİYARETÇİ YORUMLARI - 2 YORUM
BİR YORUM YAZ
Sade bir vatandaş latince olduğunu düşündüğüm organizma va hastalık isimlerini nereden bilsin.Keşke Türkçeleriyle yazsanız.Saygı ve sevgiyle…
güzel bilgiler oldu teşekkür ederiz.